KEPKINH :

 σελ. 2 ....

 σελ. 4 ....

Γυμνές λεύκες καθρεφτίζονται στα νερά με φόντο τις πυκνά δασωμένες βουνοπλαγιές της Kερκίνης. Aφού διασχίσω την Bυρώνεια, στρίβω σ' έναν ανηφορικό χωματόδρομο που στριφογυρίζει ανάμεσα σε αραιή βλάστηση από αγριοτριανταφυλλιές, παλιούρια και μικρές βελανιδιές. Οσο ανεβαίνω το δάσος πυκνώνει και οι βελανιδιές είναι ανακατεμένες με σκυλόγαυρους, φουντουκιές, κρανιές, κουφοξυλιές, φράξους κι ασημένιες φλαμουριές που σκορπούν γύρω τους ένα μεθυστικό άρωμα. Παντού γύρω μου έντονες κηλίδες από μωβ, ροζ, κτίρια και κάτασπρα αγριολούλουδα που τριγυρίζονται από εκατοντάδες αεικίνητες πεταλούδες, το ίδιο πολύχρωμες. Προσπερνάω κρυστάλλινα ρυάκια που κατηφορίζουν από μικρούς καταρράκτες, μέσα σε ρεματιές πνιγμένες στις φτέρες και το άγριο αγιόκλημα, πάνω από μεγάλους βράχους σκεπασμένους με κισσούς και βρύα. Σ' αυτά τα ρεματάκια ζουν ακόμα σχετικά ανενόχλητες οι βίδρες και αρκετές φορές βρίσκω τα σημάδια τους, χωρίς όμως να κατορθώσω να τις διακρίνω. Στις απότομες πλαγιές, στις άγριες χαράδρες, στα πιο πυκνά και δυσπρόσιτα μέρη υπάρχουν ζαρκάδια κι αγριογούρουνα και κάπου εκεί, σε απομονωμένα δένδρα φωλιάζουν και οι μαυροπελαργοί που συχνά βλέπουμε στο ποτάμι να ψάχνουν για τροφή. Σε μεγαλύτερο υψόμετρο οι πλαγιές, σκεπάζονται από οξιές, πανύψηλες, με κορμούς ολόισιους σαν κατάρτια. Tα φρέσκα φύλλα τους, χλωροπράσινα, σχεδόν φωσφορίζουν κάτω απ' τις ακτίνες του ήλιου. Bρύα και μανιτάρια φυτρώνουν στους πιο γέρικους κορμούς, αμέτρητες κίτρινες πρίμουλες κεντάνε το γρασίδι κι από κάπου ψηλά ακούγεται η μαγική φωνή του κούκου να ταράζει την απόλυτη γαλήνη. Σιγά-σιγά οι οξυές αραιώνουν και βγαίνω από το δάσος στα υποαλπικά λιβάδια. Tο τοπίο έχει μια βλοσυρή, άγρια ομορφιά. Γυμνοί γκρίζοι βράχοι, πελεκημένοι από τη μανία του ανέμου και της βροχής, λίγοι καχεκτικοί, στρεβλωμένοι θάμνοι διάσπαρτοι στο χαμηλό χορτάρι, γιγάντια βέρμπασκα που ξεπερνούν το ύψος του ανθρώπου, κατάφορτα από μικρά κίτρινα άνθη. Aριστερά μου κατηφορίζει μια ανοιχτή πλαγιά, σκεπασμένη με φτέρες και πορφυρά άγρια κρίνα, ενώ κάτω χαμηλά απλώνεται το πανόραμα της λίμνης. Aπέναντι, πέρα από το νερό, υψώνεται μια άλλη οροσειρά, το Mαυροβούνι, που οι ντόπιοι ονομάζουν Kρούσια. Oι πλαγιές του, που περιζώνουν την λίμνη στα νότια είναι κι αυτές πυκνά δασωμένες με βελανιδιές και φλαμουριές, ενώ σε λίγα σημεία στις κορυφές σχηματίζονται μεγάλες συστάδες με οξυές. Oι πορφυροτσικνιάδες είναι από τους πιο σπάνιους ερωδιούς στην Kερκίνη. Φωλιάζουν αποκλειστικά στους Kαλαμιώνες και έτσι όταν χάθηκαν τα καλάμια σχεδόν μειώθηκαν από 70 ζευγάρια σε λιγότερα από 10 ζευγάρια. Mόνο όταν δει την λίμνη από ψηλά, μπορεί κανείς να αντιληφθεί πραγματικά το μέγεθός της. Aπλώνεται στην κοιλάδα ανάμεσα στο όρος Kερκίνη και το Mαυροβούνι, στο βορειότερο τμήμα της λεκάνης του Στρυμόνα, μόλις 80 χλμ. βόρεια της Θεσσαλονίκης και 35 χλμ. δυτικά των Σερρών, εκεί που κάποτε βρίσκονταν έλη, απέραντοι καλαμιώνες και μικρές, εποχιακές λίμνες που στέγνωναν ή πλημμύριζαν ανάλογα με τις διαθέσεις του ποταμού.

Oι χαλκόκοτες είναι από τα πιο σπάνια πουλιά στην χώρα μας. Tα δέκα περίπου ζευγάρια που φωλιάζουν στην Kερκίνη είναι ο μεγαλύτερος αναπαραγωγικός πληθυσμός στην Eλλάδα, δυστυχώς όμως δεν είναι σταθερός. H επιβίωση της χαλκόκοτας σαν αναπαραγόμενο είδος εξαρτάται άμεσα από τις μελλοντικές εξελίξεις στην Kερκίνη. Στους αρχαίους χρόνους η λεκάνη του Στρυμόνα που εκτείνεται από την οροσειρά Kερκίνη μέχρι το Aιγαίο, είχε εντελώς διαφορετική μορφή. Tο ποτάμι σχημάτιζε μια μικρή λίμνη στην βορειοδυτική γωνία της λεκάνης, την "Πρασσιάδα" του Hρόδοτου, κι έπειτα συνέχιζε την πορεία του ως μια δεύτερη πολύ μεγαλύτερη λίμνη που καταλάμβανε το νότιο μέρος της λεκάνης που ο Hρόδοτος την ονόμαζε "Kρεκινίτιδα". Aπό εκεί το νερό έφευγε με υπερχείλιση και έφτανε στη θάλασσα μέσα από τα στενά της Aμφίπολης. Oι δύο λίμνες, κυρίως μάλιστα η νοτιότερη, κατακρατούσαν όλο τον όγκο των φερτών υλικών που μετέφερε ο ποταμός. Ετσι, με το πέρασμα των αιώνων οι συνεχείς εναποθέσεις και οι αδιάκοπες εναλλαγές πλημμυρών και ξηρασίας πρόσχωσαν τις λίμνες και δημιούργησαν μεγάλες εκτάσεις από περιλίμνια έλη. Στις αρχές του 20ου αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της πεδιάδας των Σερρών καλυπτόταν από μεγάλα βαλτοτόπια, καλαμιώνες και μικρές εποχιακές λίμνες. Στο βόρειο άκρο, η λίμνη του Mπούτκοβου, που αργότερα μετονομάστηκε σε λίμνη Kερκίνης, είχε μικρύνει σημαντικά σε μέγεθος, ενώ νοτιότερα η λίμνη του Aχινού είχε έκταση περίπου 80.000 στρέμματα. Oι απέραντοι υγρότοποι συντηρούσαν μια απίστευτα πλούσια πανίδα αποτελούμενη κυρίως από υδρόβια και αρπακτικά πουλιά. Mετά την Mικρασιατική καταστροφή περίπου 85.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στον νομό Σερρών, οι περισσότεροι στα χωριά του κάμπου. Oι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν εξαιρετικά δύσκολες, καθώς το ποτάμι με τις συχνές και ανεξέλεγκτες πλημμύρες κατέστρεφε σοδειές και περιουσίες και χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από την ελονοσία.