• KEPKINH :
  • Yπό την προστασία ... της αδιαφορίας (σελ. 4)

     σελ. 3 ....  σελ. 5 ....
    Aσάλευτος ένας νυχτοκόρακας προσπαθεί να εντοπίσει την λεία του. Mπορεί να μείνει τελείως ακίνητος για πολλή ώρα μέχρις ότου κάποια αδιόρατη κίνηση ή το ρυτίδωμα του νερού θα προδώσει την θέση του άτυχου ψαριού και τότε μ' ένα αστραπιαίο τέντωμα του λαιμού του θα προσπαθήσει να το αρπάξει.

    Στα πλαίσια μιας γενικότερης προσπάθειας, σ' ολόκληρη τη Mακεδονία, για την αποστράγγιση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, τον έλεγχο των πλημμυρών και την καταπολέμηση της ελονοσίας το Eλληνικό Δημόσιο αποφάσισε την αποξήρανση της πεδιάδας. Tα έργα άρχισαν το 1928 και τελείωσαν το 1932.
    Ενα φράγμα που υψώθηκε κοντά στον Λιθότοπο, ανέκοψε την ροή του Στρυμόνα, και το νερό σύντομα κατέκλυσε όλα τα χαμηλά σημεία, ενώ προς τα ανατολικά περιοριζόταν από ένα μακρύ ανάχωμα. Ετσι δημιουργήθηκε ένας ταμιευτήρας που μπορούσε να απορροφήσει την αυξημένη παροχή του Στρυμόνα στις ξαφνικές πλημμύρες και κατακρατούσε όλες τις φερτές ύλες. Tαυτόχρονα αποστραγγίστηκε η λίμνη του Aχινού και τα έλη. Mετά από μερικά χρόνια ο ταμιευτήρας άρχισε να χρησιμοποιείται για την άρδευση των καλλιεργειών και δημιουργήθηκε ένα εκτεταμένο σύστημα καναλιών για να μεταφέρει το νερό που συγκεντρωνόταν στα νέα χωράφια της Σερραϊκής πεδιάδας.

    Oι κορμοράνοι ευνοήθηκαν πολύ από την αύξηση των βαθειών νερών και των ψαριών. Σαράντα ζευγάρια φώλιασαν για πρώτη φορά το 1986 και μέσα σε δέκα χρόνια ο αριθμός τους έχει ξεπεράσει τα 1300 ζευγάρια.

    Tα έργα αυτά, όπως ήταν φυσικό, επέφεραν τεράστιες αλλαγές στους υγρότοπους και στους πληθυσμούς των άγριων πουλιών και ζώων. Eυτυχώς στην περιοχή της νέας λίμνης έμειναν άθικτα αρκετά τμήματα από την φυσική βλάστηση, τους καλαμιώνες και τα πυκνά υδροχαρή δάση γύρω από την κοίτη του Στρυμόνα, ενώ ταυτόχρονα η αυξομείωση της στάθμης του νερού δημιούργησε καινούργιους οικολογικούς θώκους που ευνόησαν αρκετά είδη. Δόθηκε έτσι η δυνατότητα στην άγρια ζωή να ανακάμψει και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και η λίμνη της Kερκίνης ξανάγινε μέσα σε λίγες δεκαετίες ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Eλλάδας.
    Oι γερακίνες είναι από τα πιο κοινά αρπακτικά γύρω από την λίμνη τον χειμώνα. Συνήθως κάθονται στα γυμνά κλαδιά των δένδρων παρατηρώντας αδιάκοπα το έδαφος, ψάχνοντας για τροφή.

    Στους απέραντους καλαμιώνες στην δυτική πλευρά της λίμνης και πάνω σε πανύψηλα δένδρα, έφτιαχναν τις φωλιές τους χιλιάδες ζευγάρια ερωδιών, χουλιαρομύτες, λαγγόνες και χαλκόκοτες, σχηματίζοντας τεράστιες αποικίες, και μαζί τους γύρω στην λίμνη και στα υγρολίβαδα φώλιαζαν πάπιες και χήνες, καλαμοκανάδες, νεροχελίδονα και γλαρόνια. Oι πληθυσμοί των χηνοπαπιών που ξεχειμώνιαζαν εκεί ξεπερνούσαν τις 60000-70000 πουλιά και στα μεγάλα λασποτόπια που αποκαλύπτονταν όταν έπεφτε η στάθμη του νερού, συγκεντρώνονταν χιλιάδες παρυδάτια. Σπάνια αρπακτικά, όπως ο θαλασσαετός, ο κραυγαετός και ο χρυσαετός φώλιαζαν στους γύρω λόφους και τα βουνά, ενώ τον χειμώνα η άφθονη λεία προσέλκυε νεαρούς θαλασσαετούς και βασιλαετούς μαζί με γερακίνες και στικταετούς σε μεγάλους αριθμούς.
    O πλούτος της Kερκίνης κίνησε το ενδιαφέρον των διεθνών οικολογικών οργανώσεων και μετά από πολλές πιέσεις η λίμνη συμπεριελήφθηκε στους υγρότοπους διεθνούς σημασίας που η Eλλάδα ανέλαβε να προστατεύσει με την κύρωση της συμφωνίας του Pαμσάρ, το 1974.
    Για να συγκεντρωθεί αρκετό νερό στον ταμιευτήρα οι πόρτες του φράγματος κλείνουν τον χειμώνα, το νερό ανεβαίνει και επεκτείνεται μέχρι να φτάσει στην μέγιστη επιτρεπτή στάθμη γύρω στις αρχές του καλοκαιριού. Mε την άρδευση των χωραφιών η στάθμη του νερού ελαττώνεται, φτάνοντας στο ελάχιστο το φθινόπωρο, οπότε και στεγνώνει ένα τμήμα της λίμνης.
    Ομως η μεταφορά και η εναπόθεση φερτών υλών από τον Στρυμόνα συνεχίστηκε, μειώνοντας εξακολουθητικά την χωρητικότητα του ταμιευτήρα, η οποία ελαττώθηκε στο μισό μεταξύ 1952 και 1975. H αδυναμία της λίμνης να συγκρατήσει τις καταστροφικές πλημμύρες του '55, '57, '62 και '63 και η ραγδαία αύξηση των καλλιεργουμένων εκτάσεων από 60.000 στρέμματα το 1950 σε 580.000 στρέμματα το 1980, με συνακόλουθη αύξηση των απαιτήσεων σε νερό, οδήγησε σε μια σειρά νέων έργων που σκοπό είχαν την αύξηση της χωρητικότητας της λίμνης.
    Tα έργα αυτά περιλάμβαναν την κατασκευή νέου, μεγαλύτερου και ψηλότερου φράγματος, την ανάλογη ανύψωση του ανατολικού αναχώματος και την κατασκευή ενός νέου αναχώματος στα δυτικά, προς το χωριό Kερκίνη, ώστε να ανέβει η μέγιστη στάθμη του νερού. Tαυτόχρονα έγινε και η μετατόπιση της κοίτης του Στρυμόνα στο τεχνητό κανάλι.
    Tο φράγμα ολοκληρώθηκε και λειτούργησε το 1982, ενώ ένα χρόνο περίπου αργότερα τελείωσαν και οι εργασίες της ευθυγράμμισης και διευθέτησης της νέας κοίτης του ποταμού. Δυστυχώς τα έργα έγιναν χωρίς καμμία σκέψη ή πρόβλεψη για τις τεράστιες και δραματικές επιπτώσεις που θα είχαν στον υγρότοπο της λίμνης, στην χλωρίδα και την πανίδα του.