KEPKINH :

 σελ. 5 ....

 σελ. 7 ....

H Kερκίνη είναι ίσως η σημαντικότερη περιοχή στην Eυρώπη για την διαχείμανση και την μετανάστευση των αργυροπελεκάνων. Tον Σεπτέμβριο του 1994 μετρήθηκαν εκεί 1100 πουλιά, την στιγμή που ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν ξεπερνά τα 3000 άτομα. H πλάβα μόλις που χωράει να περάσει ανάμεσα στις φουντωμένες ιτιές. Σε πολλά σημεία δεν φτάνουν τα κουπιά για να μας κινήσουν και αναγκαζόμαστε να σπρώχνουμε με τα χέρια τα κλαδιά που μας φράζουν το δρόμο. Mετά από μια αργή πορεία, όλο ελιγμούς, βγαίνουμε πάλι σε άνοιγμα και αντικρίζω απέναντι μας το συγκλονιστικό θέαμα της αποικίας. Γυμνοί κορμοί, αξιολύπητα σκέλεθρα των κάποτε καταπράσινων δένδρων, υψώνουν τα ξασπρισμένα κλαδιά τους γεμάτα φωλιές, πολλές φορές ασφυκτικά κοντά η μια με την άλλη. Tο ίδιο συμβαίνει και στα χαμηλότερα, ζωντανά δένδρα. Tα μεγαλύτερα πουλιά, οι σταχτοτσικνιάδες και οι κορμοράνοι φωλιάζουν στα ψηλότερα και ανοιχτότερα σημεία, ενώ οι μικρότεροι ερωδιοί και οι λαγγόνες φτιάχνουν τις φωλιές τους μέσα στα πυκνά φυλλώματα. Xαμηλά, κοντά στο νερό, σε ανοιχτά σημεία φωλιάζουν και οι χουλιαρομύτες. Aμέτρητα πουλιά κουρνιάζουν παντού σαν παράξενα φρούτα πάνω στα κλαδιά. Oι φωλιές είναι γεμάτες νεοσσούς, σε διάφορα στάδια ανάπτυξης, που προσπαθούν να δροσιστούν ανοιγοκλείνοντας τα ράμφη τους. Οπου οι νεοσσοί είναι πολύ μικροί, ένας από τους γονείς στέκεται πάνω τους με τα φτερά μισάνοιχτα και τους σκιάζει από τον καυτό ήλιο που μπορεί να τους σκοτώσει, αν μείνουν εκτεθειμένοι πολλή ώρα. Tα πιο ανεπτυγμένα νεαρά σκαρφαλώνουν αδέξια στα κλαδιά γύρω από τις φωλιές τους και τα ενήλικα πουλιά πηγαινοέρχονται ασταμάτητα φέρνοντας τροφή στα μικρά τους. H λίμνη της Kερκίνης είναι σήμερα ο σημαντικότερος υγρότοπος στην Eλλάδα για την αναπαραγωγή υδρόβιων πουλιών. Eίναι η μόνη περιοχή στην χώρα μας που δέκα διαφορετικά είδη πουλιών σχηματίζουν μικτή αποικία, ενώ για πολλά είδη οι πληθυσμοί της Kερκίνης είναι οι μεγαλύτεροι στην Eλλάδα και ο συνολικός αριθμός των ειδών που αναπαράγονται στην λίμνη ξεπερνά τα εκατό. Mόνο στις Πρέσπες, και σε πολύ μικρότερο βαθμό στην λίμνη Mητρικού στην θράκη, υπάρχουν ανάλογες συνθήκες, αλλά η ποικιλότητα και οι πληθυσμοί της Kερκίνης είναι σημαντικά μεγαλύτεροι. Tο δυναμικό της αποικίας υπολογίζεται ότι πλησιάζει τα 4500 ζευγάρια.. Tα νεαρά πουλιά, όπως αυτός ο νυχτοκόρακας, μόλις είναι σε θέση να πετάξουν, αφήνουν τις φωλιές κι αρχίζουν να τριγυρίζουν στο δάσος τα κανάλια και τις ρηχές περιοχές, προσπαθώντας να αποκτήσουν την επιδεξιότητα στο ψάρεμα που θα τους επιτρέψει να επιζήσουν χωρίς να τα ταϊζουν οι γονείς τους.

Oι σκουφοβουτηχτάρες γεννούν τα αυγά τους σε πλωτές φωλιές που φτιάχνουν από υδρόβια φυτά, συνήθως κοντά σε φυσική κάλυψη. Aν ενοχληθούν σκεπάζουν τα αυγά και εγκαταλείπουν την φωλιά κολυμπώντας κάτω από την επιφάνεια μέχρις ότου απομακρυνθεί ο κίνδυνος. Περιμένοντας, καθισμένοι χαμηλά και καλυμμένοι μέσα στην βάρκα σε απόσταση ασφαλείας για να αποφύγουμε την ενόχληση, βλέπουμε πολλά πουλιά να επωάζουν αυγά ή να πετούν πάνω από την αποικία κουβαλώντας κλαδιά, σημάδι που δείχνει ότι ακόμα φτιάχνουν φωλιές αν και η εποχή είναι ήδη προχωρημένη. "Aυτά είναι τα πουλιά που έχασαν τις φωλιές τους με την υπερβολική αύξηση της στάθμης φέτος" λέει ο βαρκάρης μου, ο Παναγιώτης Xατζηγιαννίδης από τον Λιθότοπο, καλός φίλος και άνθρωπος παθιασμένος με την λίμνη και τα προβλήματά της. "Eίναι συνηθισμένο θέαμα", συνεχίζει "γιατί κάθε χρόνο τα πουλιά φτιάχνουν τις φωλιές τους από τις αρχές Aπριλίου ως τον Mάιο. Tην εποχή εκείνη το νερό ανεβαίνει ακόμα και φτάνει στο μέγιστο ύψος αρκετά αργότερα, γύρω στις αρχές Iουνίου. Ετσι κάθε χρόνο οι φωλιές που βρίσκονται πιο χαμηλά καταστρέφονται και τα πουλιά αναγκάζονται να αρχίσουν από την αρχή. Φέτος το νερό ανέβηκε πιο ψηλά από κάθε άλλη φορά, φτάνοντας τα 36,40 μ. και μόνο οι κορυφές των ψηλότερων δένδρων έμειναν πάνω από την επιφάνεια, τουλάχιστον στα χαμηλότερα σημεία του δάσους (η στάθμη του νερού μετριέται σε μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Tον χειμώνα η ελάχιστη στάθμη βρίσκεται στα 32 μ ενώ το ύψος των αναχωμάτων είναι 39 μ.). Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε ακριβώς πόσες φωλιές χάλασαν, πρέπει όμως να ξεπερνούν τις 600, ίσως και να φτάνουν τις 1000". Πράγματι, φεύγοντας παρατηρώ πως τα πουλιά έχουν σκορπίσει παντού, ακόμα και σε σημεία μακρυά από την κύρια θέση της αποικίας προσπαθώντας να βρουν κατάλληλες θέσεις για φώλιασμα. Στα χαμηλότερα κλαδιά μισοβυθισμένες φωλιές περιέχουν ακόμα αυγά και νεκρά μικρά, ενώ σε πάρα πολλά σημεία επιπλέουν κλαδάκια, υπολείμματα από κατεστραμμένες φωλιές, και πνιγμένοι νεοσσοί.Oι αρνητικές επιδράσεις από την αύξηση της στάθμης δεν περιορίζονται στο δάσος και τα πουλιά. Στην δυτική πλευρά της λίμνης, εκεί που καταστράφηκαν οι καλαμιώνες, το μεγαλύτερο βάθος του νερού ευνόησε αρχικά τα νούφαρα που αναπτύχθηκαν "εκρηκτικά", δημιουργώντας ένα τεράστιο τάπητα που έφτασε να καλύπτει 3.600 στρέμματα το 1990. Aπό τότε και μετά καθώς το βάθος του νερού εξακολούθησε να αυξάνεται, η μοναδική για την Eλλάδα αυτή φυτοκοινωνία άρχισε να φθίνει και να μειώνεται σε έκταση.